Η θεωρία της πολλαπλής νοημοσύνης βρίσκει εφαρμογή στην αγωγή ατόμων με μαθησιακές δυσκολίες ή νοητική αναπηρία. Κάθε άτομο μαθαίνει με διαφορετικό τρόπο, έχει διαφορετικές νοητικές δυνατότητες και αδυναμίες και χρειάζεται να το λάβουμε υπόψη στο πώς να το εκπαιδεύσουμε και στο πώς να το αξιολογήσουμε. Χρειάζεται να εξασφαλιστούν διαφορετικές δραστηριότητες για κάθε είδος νοημοσύνης και να παρουσιαστούν οι βασικές ιδέες με διαφορετικές γλώσσες μάθησης ή συμβολισμούς.
1. Η Προφορική / Γλωσσική Νοημοσύνη είναι η ικανότητα να χρησιμοποιούμε προφορικό και γραπτό λόγο. Τα άτομα με ανεπτυγμένη αυτή τη νοημοσύνη μπορούν να χειρίζονται τη δομή, τη σύνταξη και τις μεταφορικές έννοιες με ευκολία. Η ποίηση για παράδειγμα, είναι μια από τις υψηλότερες μορφές την γλωσσικής νοημοσύνης.
Στην Ειδική Αγωγή η μάθηση διευκολύνεται με δραστηριότητες γύρω από τα βιβλία, τα CD, με γραφή, διάλογο, συζήτηση, διήγηση, ημερολόγια. Ο εκπαιδευόμενος χρειάζεται: να διαβάσει το κείμενο, να το ακούσει, να το γράψει, να το συζητήσει, ώστε να το μάθει.
2. Η Λογικομαθηματική Νοημοσύνη είναι η ικανότητα να χρησιμοποιεί το άτομο
με ακρίβεια: επαγωγικούς συλλογισμούς, να μετράει, να οργανώνει, να
ακολουθεί λογική δομή και σχέσεις αιτίου – αποτελέσματος.
Στην Ειδική Αγωγή, ο εκπαιδευόμενος έχει ανάγκη: να χρησιμοποιεί όργανα μέτρησης, να συνδέει τη γνώση με την πρακτική, να συγκρίνει, να βρίσκει λύσεις. Οι
επισκέψεις σε διάφορους χώρους για την απόκτηση νέων δεξιοτήτων και γνώσεων είναι επίσης, πολύ βοηθητικές.
3. Η Μουσική Νοημοσύνη εκδηλώνει ευαισθησία σε ήχους, τόνους, ρυθμούς,
χρώματα και τη σύνθεση και οργάνωση της μουσικής. Το άτομο έχει την ικανότητα να αντιληφθεί και να χρησιμοποιήσει όλες τις εκφάνσεις της μουσικής και των ήχων του περιβάλλοντος.
Στην Ειδική Αγωγή ο εκπαιδευόμενος χρειάζεται: να τραγουδάει μαζί με άλλους, να πηγαίνει σε μουσικές παραστάσεις, να ακούει μουσική ενώ μαθαίνει κάτι άλλο, να γράφει τραγούδια για κάποιο θέμα (ίσως και να τραγουδήσει την απάντηση γιατί έτσι θυμάται καλύτερα).
4. Η Νοημοσύνη Αντίληψης Χώρου και Οπτικής είναι η ικανότητα να σκέφτεται
κανείς με εικόνες, να φανταζεται σχήμα, χρώμα, όγκο μορφή και υφή. Μέσω της παρατήρησης και της μνήμης το άτομο ανασυνθέτει μια οπτική εμπειρία.
Στην Ειδική Αγωγή ο εκπαιδευόμενος μαθαίνει μέσα από: υλικά για κατασκευές και εικαστικά, χάρτες, σχεδιαγράμματα, προβολές DVD, κινηματογράφο, φωτογραφίες, βιβλία με εικόνες, παζλ και λαβυρίνθους. Το άτομο έχει ανάγκη να ζωγραφίσει το θέμα, να μπορεί να το φανταστεί, να φτιάξει ένα σχεδιάγραμμα προκειμένου να αφομοιώσει τη γνώση.
5. Η Σωματική – Κιναισθητική Νοημοσύνη είναι η ικανότητα να χρησιμοποιείται όλο το σώμα για να μεταφέρει το άτομο ιδέες και συναισθήματα. Ικανότητα να χρησιμοποιεί τα χέρια για να παράγει ή να μετασχηματίσει πράγματα. Οι σωματικές δεξιότητες οι οποίες είναι ιδιαίτερα ανεπτυγμένες είναι: ο συντονισμός, η ισορροπία, η επιδεξιότητα, η δύναμη, η ευελιξία και η ταχύτητα.
Στην ειδική αγωγή ο εκπαιδευόμενος χρειάζεται: να αγγίξει και να κινηθεί ώστε να μάθει. Αφομοιώνει τη γνώση μέσα από βιωματική μάθηση: Role play, θεατρικό παιχνίδι, κίνηση, υλικά που χειρίζεται, υλικά για να χτίσει κάτι, εργαλεία και αθλητικά είδη. Ο εκπαιδευόμενος μαθαίνει με το να δημιουργεί και να κινείται.
6. Η Διαπροσωπική Νοημοσύνη εκφράζει την ικανότητα του ατόμου να αντιλαμβάνεται και να διαφοροποιεί τις διαθέσεις, κίνητρα, προθέσεις και συναισθήματα των άλλων. Φανερώνει ευαισθησία στην εξωλεκτική γλώσσα του σώματος και του προσώπου, στο ύφος της φωνής και στις χειρονομίες.
Στην Ειδική Αγωγή ο εκπαιδευόμενος χρειάζεται: να συμμετέχει σε ομάδες, να συνεργάζεται, να παίζει ομαδικά παιχνίδια, ακόμα και να διδάσκει κάποιο άλλο άτομο.
7. Η Ενδοπροσωπική Νοημοσύνη είναι η ικανότητα να γνωρίζει το άτομο τον
εαυτό του και να δρα κατάλληλα. Το άτομο με δεξιότητες αυτογνωσίας μπορεί να αντιλαμβάνεται τον εσωτερικό του κόσμο: διαθέσεις, κίνητρα, επιθυμίες του, να έχει αυτοέλεγχο και αυτοεκτίμηση.
Στην Ειδική Αγωγή ο εκπαιδευόμενος έχει ανάγκη από δραστηριότητες που μπορεί να ολοκληρώσει στους προσωπικούς του χρόνους (άλλος αργά και άλλος πολύ γρήγορα). Χρειάζεται να μαθαίνει μέσα από προσωπικές εμπειρίες. Να συσχετίζεται δηλαδή, η γνώση με την προσωπική του ζωή.
8. Η Φυσιοκρατική Νοημοσύνη έχει σχέση με την παρατήρηση και κατανόηση του φυσικού περιβάλλοντος και των μοτίβων που συμβαίνουν σε αυτό. Το άτομο με ανεπτυγμένο αυτό το είδος νοημοσύνης παρουσιάζει ιδιαίτερη ευαισθησία στα φυτά και τα ζώα, και δεξιότητες στην κατηγοριοποίησή τους.
Στην Ειδική Αγωγή ο εκπαιδευόμενος έχει ανάγκη: να παρατηρεί, να συλλέγει, να
κατηγοριοποιεί αντικείμενα του φυσικού κόσμου. Χρειάζεται επίσης, να επισκέπτεται ζωολογικούς & βοτανικούς κήπους, μουσεία φυσικής ιστορίας και αστεροσκοπεία.
Βασιλική Δημητρακοπούλου
Ψυχολόγος MSc