«Πρόωρη εκσπερμάτιση» θεωρείται η εκσπερμάτιση κατά την οποία ο άντρας στερείται ενός επαρκούς εκούσιου ελέγχου της εκσπερμάτισης, με αποτέλεσμα να φτάνει σε οργασμό προτού το θελήσει. Η διάγνωση της πρόωρης εκσπερμάτισης δεν εξαρτάται μόνο από το πόσο γρήγορα ένας άντρας εκσπερματώνει, ούτε από το πώς η σύντροφός του ανταποκρίνεται, αλλά βασίζεται στο γεγονός ότι η εκσπερμάτιση πραγματοποιείται παρά τη θέληση του ατόμου.
Η χρονική διάρκεια πριν την εκσπερμάτιση μπορεί να ποικίλει. Κάποιος άντρας ενδέχεται να εκσπερματώνει αμέσως με την είσοδο του πέους στην κολπική περιοχή, άλλος μετά από ένα ή δύο λεπτά, σε άλλη περίπτωση η εκσπερμάτιση επέρχεται μετά από δέκα παλινδρομικές κινήσεις ή κάποιες φορές μετά από τέσσερα λεπτά σεξουαλικής επαφής.
Στον αντίποδα της πρόωρης εκσπερμάτισης εκδηλώνεται η διαταραχή της «παρατεταμένης ή καθυστερημένης εκσπερμάτισης» κατά την οποία ο άντρας με καθυστερημένη εκσπερμάτιση έχει δυσκολία να φτάσει σε οργασμό μέσα στο γυναικείο κόλπο, με αποτέλεσμα η συνουσία είτε να διαρκεί πάρα πολύ είτε ο άντρας να μην καταφέρνει να εκσπερματίσει καθόλου.
Οι βασικές αρχές της μάθησης κατά την παιδική ηλικία έχουν την εφαρμογή τους και στο αντανακλαστικό της εκσπερμάτισης. Η διαδικασία ελέγχου της εκσπερμάτισης είναι παρόμοια με την διαδικασία απόκτησης ελέγχου των ενουρήσεων κατά την ηλικία της διακοπής της πάνας στο αγόρι. Πιο συγκεκριμένα, αργότερα, στην εφηβική ηλικία, τις πρώτες φορές που τα αγόρια αυνανίζονται ή έχουν ολοκληρωμένη σεξουαλική επαφή συχνά διεγείρονται τόσο πολύ, ώστε φτάνουν στην εκσπερμάτιση προτού καλά αντιληφθούν τι συμβαίνει, γεγονός που είναι απόλυτα φυσιολογικό. Με το πέρασμα του χρόνου μαθαίνουν σταδιακά να εξοικειώνονται με την αίσθηση της κλιμακούμενης σεξουαλικής τους διέγερσης, η οποία τους βοηθά να μάθουν πως θα κάνουν την ευχαρίστησή τους να διαρκεί. Αυτή η διαδικασία μάθησης δεν έχει επιτευχθεί στους άντρες με πρόωρη εκσπερμάτιση. Για διάφορους λόγους στις περιπτώσεις των αντρών με πρόωρη εκσπερμάτιση, αποτυγχάνεται η ανάπτυξη της συνειδητότητας των σεξουαλικών αισθήσεων που είναι απαραίτητη για την απόκτηση του εκσπερματικού ελέγχου.
Η πρόωρη εκσπερμάτιση συνήθως δεν συμβάλλει θετικά στις συντροφικές σχέσεις. Η σεξουαλική ανασφάλεια, η χαμηλή αυτοεκτίμηση, το άγχος της επίδοσης και η αμυντική στάση που προκαλεί η πρόωρη εκσπερμάτιση στο αντρικό φύλο δημιουργούν περισσότερες δυσκολίες στις σχέσεις με τις γυναίκες από ότι το σύμπτωμα από μόνο του. Οι περισσότεροι άντρες με πρόωρη εκσπερμάτιση έχουν μια επίμονη επιθυμία να γίνουν καλύτεροι εραστές και είναι βαθιά στενοχωρημένοι από την απογοήτευση που προκαλούν στη σύντροφό τους. Αισθάνονται πολύ πιεσμένοι να ευχαριστήσουν τη σύντροφό τους, ενώ στη διάρκεια της σεξουαλικής επαφής το μυαλό τους είναι γεμάτο αρνητικές σκέψεις για το φόβο κριτικής ή απόρριψης. Προσπαθώντας να παρατηρήσουν τις αντιδράσεις της συντρόφου τους δεν επιτρέπουν καθόλου στον εαυτό τους να έρθει σε επαφή με τις δικές τους σεξουαλικές αισθήσεις. Άλλοι άντρες είναι πολύ απασχολημένοι με τη σεξουαλική τους επίδοση και βρίσκονται συνεχώς σε έναν αγώνα επίτευξης καλύτερης βαθμολογίας σας εραστές, οπότε δεν χαλαρώνουν προκειμένου να απολαύσουν τη σεξουαλικότητά τους. Μερικοί άντρες αισθάνονται τόσο ένοχοι επειδή αυνανίζονται ή για τις σεξουαλικές τους φαντασιώσεις ώστε δεν επιτρέπουν στον εαυτό τους να αισθανθεί συναισθήματα σεξουαλικής ευχαρίστησης κάθε φορά που έρχονται σε σεξουαλική επαφή. Κάποιοι άντρες παρουσιάζουν επιλεκτική πρόωρη εκσπερμάτιση. Συνήθως, χάνουν τον έλεγχο της εκσπερμάτισης με συγκεκριμένου τύπου συντρόφους, όπως είναι οι απαιτητικές γυναίκες. Επίσης, άντρες των οποίων η πρώτη ή οι πρώτες ερωτικές σύντροφοι τους επέκριναν για την πρόωρη εκσπερμάτισή τους, έχουν την τάση να αποφεύγουν την σεξουαλική επαφή για μεγάλα χρονικά διαστήματα. Ωστόσο, η πρόωρη εκσπερμάτιση δεν οφείλεται στην σύντροφο. Οι υπερβολικά διεγερμένοι, αγχωμένοι ή ενοχικοί άντρες επικεντρώνονται στα αρνητικά τους συναισθήματα και δεν αφήνουν τον εαυτό τους ελεύθερο να εξοικειωθεί και να απολαύσει τις ερωτικές του αισθήσεις.
Η ψυχοθεραπευτική διαδικασία μπορεί να βοηθήσει τα άτομα να αποβάλλουν αρνητικές πεποιθήσεις και σκέψεις, να αποκτήσουν αυτογνωσία, συνείδηση των αισθήσεων τους και εξοικείωση με αυτές, ενώ ενισχύει την ουσιαστική επικοινωνία και ισορροπία στις συντροφικές τους σχέσεις. Παράλληλα, οι ειδικοί κατά την ψυχοθεραπευτική διαδικασία προτείνουν προσαρμοσμένες ασκήσεις αισθητηριακής συνειδητότητας, οι οποίες με τη συνεργασία της συντρόφου τους, μπορούν να βοηθήσουν τους άντρες με πρόωρη εκσπερμάτιση, να εξασκούν συστηματικά και να αυξάνουν το επίπεδο της σεξουαλικής αίσθησης του πέους τους προκειμένου να αποκτηθεί σταδιακά ο έλεγχος της εκσπερμάτισης.
Ουρανία Τσουρίδη
MSc Κλινική Ψυχολόγος
Βασιλική Δημητρακοπούλου
MSc Ψυχολόγος
Παναγιώτης Μποκολής
MSc Ψυχολόγος